Pokazywanie postów oznaczonych etykietą łódź podwodna. Pokaż wszystkie posty
Pokazywanie postów oznaczonych etykietą łódź podwodna. Pokaż wszystkie posty

sobota, 31 października 2015

Port Burwell, Ontario, Maj 2014 r.

W końcu maja 2013 roku wybraliśmy się na cztery noce do parku Algonquin, mając nadzieję wypocząć wśród ontaryjskiej dziczy i zrobić kilkaset zdjęć łosiom, które w tym czasie włóczą się w dużych ilościach po parku. Nie wzięliśmy jednak pod uwagę jednej rzeczy: małych czarnych much meszek! Ich ogromne ilości, dzielnie wspomagane przez armię komarów, non-stop nas atakowały i w rezultacie byliśmy zmuszeni skrócić wycieczkę, powracając z parku po zaledwie dwóch nocach. Nie chcąc się powtórnie narazić na podobne przygody, zdecydowaliśmy się w tym roku pojechać na południe Ontario, do parku Port Burwell Provincial Park, gdzie zupełnie nie ma much meszek. Pomimo że tamtejszy krajobraz kompletnie różni się od terenów bardziej na północy, położonych na tarczy kanadyjskiej, z niecierpliwością oczekiwaliśmy na ten wyjazd.
Nasze miejsce w parku Port Burwell Provincial Park

Wyjechaliśmy z Toronto 19 maja 2014 roku, w Dzień Wiktorii—pierwszy długi weekend okresu wakacyjnego. Przez pierwszą godzinę jechaliśmy autostradą nr. 401, potem z niej zjechaliśmy i bocznymi drogami dojechaliśmy do miejscowości Delhi (wymawia się ‘del-haj’), zaparkowaliśmy w parku koło Muzeum Tytoniu i przeszliśmy się po parku. Miasteczko Delhi jest znane jako Centrum Regionu Tytoniowego; to tu właśnie uprawia się praktycznie 100% kanadyjskiego tytoniu. Jednakże poziom produkcji tytoniu znacznie zmalał w ciągu ostatnich dekad, głównie z powodu spadającej liczby palaczy, prowadząc do pokaźnej redukcji upraw tytoniu. Chociaż nadal tytoń jest uprawiany, również spostrzegliśmy uprawę nowej i egzotycznej w tym regionie rośliny, a mianowicie żeń-szenia; pomimo że okres pomiędzy zasadzeniem i zbiorami żeń-szenia wynosi kilka lat, jest na niego duży popyt, szczególnie ze strony Chińczyków i jego ceny są wysokie.
Plaża na jeziorze Erie w parku--spowita mgłą i tajemnicza...

W Delhi osiedliło się bardzo dużo emigrantów z różnych krajów i jest to niezmiernie wielokulturowe miasteczko. Przejeżdżając przez miasto, widzieliśmy polski, niemiecki, belgijski i holenderski dom kultury, a powiedziano nam, iż w przeszłości istniały tez portugalski i włoski. Gdy zatrzymaliśmy się na prywatnej wyprzedaży używanych rzeczy (de rigueur Catherine), sprzedawcy byli pochodzenia holenderskiego. Zauważyliśmy zwisającą czarną flagę na froncie Domu Polskiego; jak się potem okazało, właśnie zmarł Bazyli Piekarski, który był managerem tej instytucji.
Anglikański kościół Św. Trójcy w Port Burwell

Następnie pojechaliśmy do Wiednia. Catherine, zbierając na Internecie informacje na temat okolicznych atrakcji, odniosła wrażenie, że to miasto przypomina stolicę Austrii (i jakoby pracownik parku, z którym rozmawiała przez telefon, potwierdził to). Nie chciałem jej wyprowadzać z błędu i oświadczyłem, że owszem, w Wiedniu znajduje się imponujący budynek opery i właśnie wystawiano „Carmen” Bizeta. Catherine niezmiernie ta wiadomość ucieszyła i już szykowała się zobaczyć ów spektakl.

            — Dlaczego mi nie powiedziałeś tego w Toronto? Zapytała z wyrzutem. – Gdybym to wiedziała, to zabrałabym ze sobą odpowiednie ubranie.

Gdy wjechaliśmy do Wiednia, dobrze się uśmiałem, bo była to mała, rolnicza osada, posiadająca może kilkanaście sklepików. Wskazując na jeden ze zniszczonych budynków, przypominających stodołę, spytałem się jej:

            — A może to jest właśnie opera?
Wszędzie było widać turbiny na wiatr

Niemniej jednak Wiedeń mógł stać się słynnym miasteczkiem z innego powodu: kiedyś zamieszkiwała go rodzina Edisonów. Samuel Edison, ojciec słynnego wynalazcy Thomas Alva Edison, musiał uciec z Kanady to Stanów Zjednoczonych po Rebelii 1837 roku; gdyby pozostał, Thomas Alva Edison być może urodziłby się w Kanadzie! Jako małe dziecko, Thomas Edison często przyjeżdżał do Wiednia na wakacje, do swojego dziadka. Co ciekawe, oryginalny dom Edisonów został przeniesiony do USA przez Henry Forda w latach trzydziestych XX wieku!

Jadąc do parku, wstąpiliśmy też do małego sklepiku znajdującego się na skrzyżowaniu dwóch dróg. Cieszył się on powodzeniem i również sprzedawał jedzenie meksykańskie oraz tkaniny, głownie dla Menonitów zamieszkujących w okolicy. Byliśmy zaskoczeni widząc, że Menonici używali karty kredytowe i jeździli dużymi samochodami, a nie zaprzęgami konnymi!
Cmentarz dla małych zwierzątek

Również zatrzymaliśmy się na unikalnym cmentarzu dla małych stworzonek (Sandy Ridge Pet Cemetery) na południe od miasta Tillsonburg. Było na nim wiele nagrobków z wyrytymi inskrypcjami dla piesków, kotków i innych stworzonek domowych. Ba, nawet widzieliśmy nawet napisy w językach polskim, rosyjskim, chińskim i hebrajskim! Czytając te wzruszające słowa można było czuć, iż bez wątpienia były całkowicie autentyczne i płynące z serca.

Przyjechawszy do parku Port Burwell, skierowaliśmy się do pustego biura. Według wywieszonych informacji, mieliśmy wybrać sobie sami miejsce biwakowe i sami się zarejestrować. Park był prawie pusty; pojechaliśmy najpierw do miejsca nr. 118, wokół którego rosły gąszcze kwitnących trójliści (symbolu prowincji Ontario), ale nie podobało się nam, że było z niego widać z daleka jakąś fabrykę. Pojeździliśmy trochę po parku i wreszcie wybraliśmy miejsce nr. 36, którego nie można było rezerwować—innymi słowy, nikt nas z niego nie mógł wykolegować.

Jak poprzednio nadmieniłem, park był prawie pusty (na 356 miejsc jedynie 5 było zajętych) i chociaż dookoła było wiele miejsc biwakowych, mogliśmy cieszyć się całkowitą prywatnością… do czasu, gdy następnego dnia przyjechały trzy młode dziewczyny i rozbiły namiot na przyległym do naszego miejscu! Czasem trudno jest zrozumieć ludzi…

Miasteczko Portu Burwell posiada bardzo charakterystyczną latarnię morską (a raczej jeziorową, jedną z najstarszych w Kanadzie), anglikański kościół Św. Trójcy i cmentarz, gdzie spoczywa wiele potomków założyciela miasteczka, Mahlon’a Burwell. Biwakując w tym parku w 2006 r., natknąłem się w tutejszej bibliotece na ogłoszenie o Fred Bodsworth, znanym pisarzu, dziennikarzu i przyrodniku, urodzonym w Port Burwell w 1918 r., który miał właśnie przybyć do swojego miejsca urodzenia i podpisywać książki. Chociaż w czasie jego wizyty nie zamierzałem w Port Burwell przebywać, udało mi się kupić jedną z jego najsłynniejszych książek (i to z autografem!), „The Last of the Curlews” („Ostatnie Kuliki Eskimoskie”). Fred Bodsworth zmarł w 2012 roku i pochowany został na cmentarzu w Port Burwell.
Grób Fred Bodsworth w Port Burwell

Anglikański kościół Trójcy był prezentem pułkownika Mahlon Burwell i został oficjalnie otwarty przez znanego biskupa John Strachan 22 maja 1836 roku. W czasie naszej wizyty kościół był zamknięty i nie mogliśmy obejrzeć jego wnętrza.

W XIX wieku Port Burwell słynął z przemysłu budowy statków (oczywiście żaglowych), jak też prosperowało rybołówstwo, które jednak borykało się z problemami powodowanymi załamaniem się populacji ryb. W 2014 roku tylko jeden kuter rybacki regularnie wypływał na połowy z Port Burwell i można było kupić świeże i wędzone ryby bezpośrednio od rybaków.

Jednakże jedną z najbardziej godnych zapamiętania branżą przemysłową był transport węgla. Od 1906 r. do 1950 r. prom kolejowy (rodzaj statku przystosowany do transportu wagonów kolejowych) o nazwie "The Ashtabula" (nazwa wywodzi się od wyrazu ashtepihəle, oznaczającego w języku Indian Delawarów 'zawsze starczy ryb do podzielenia się') kursował z miasta Ashtabula, Ohio do Port Burwell i z powrotem, transportując po jeziorze Erie węgiel do Kanady, a z powrotem do USA powracał z papierem gazetowym i wapniem. Węgiel był następnie przewożony koleją do okolic Tillsonburg i Woodstock i często używany w piecach do suszenia liści tytoniowych. Do roku 1955 statek Ashtabula odbył 12.000 rejsów w obie strony, robiąc po 250 rejsów rocznie w okresie powojennym. Transport węgla zakończył się, gdy coraz popularniejsze stały się silniki spalinowe. W dniu 18 września 1958 roku statek Ashtabula zderzył się z masowcem „Ben Moreell” blisko portu w stanie Ohio. Chociaż nie było żadnych ofiar w ludziach, uszkodzenia statku były tak znaczne, iż został on zezłomowany. W czasie kolizji Ashtabula była prowadzona przez kapitana Louisa Sabo, który spędził na niej 31 lat, połowę swojego życia. Wstępne śledztwo przeprowadzone przez Straż Przybrzeżną obwiniło kapitana Sabo o liczne naruszenia przepisów, które doprowadziły do wypadku. W przededniu mającego się odbyć postępowania dyscyplinarnego kapitan Sabo udał się wieczorem do swojego garażu, uruchomił samochód i rano znaleziono go uduszonego spalinami. Również inspektor ubezpieczeniowy uległ śmiertelnemu wypadkowi podczas przeprowadzania kontroli Ashtabula. Tak więc kolizja Ashtabula pośrednio pociągnęła za sobą dwie ofiary śmiertelne.
Naścienny mural portu w Port Burwell, widoczna jest statek "Ashtabula

Do dzisiaj można zobaczyć zgniłe podkłady kolejowe u ujścia rzeczki Big Otter Creek, gdzie znajdował się terminal kolejowy, służący do przeładowywania towarów pomiędzy statkiem i wagonami kolejowymi. Tory kolejowe już dawno usunięto i jedynie pozostała wąska przesieka w miejscu, gdzie przebiegała linia kolejowa. Około 10 lat temu byłem w miasteczku Port Stanley; dzięki entuzjastom kolei, turyści mogli się przejechać pociągiem do miasta St. Thomas i z powrotem. Jeden ze starszych maszynistów powiedział mi, że to właśnie on prowadził ostatni pociąg z Port Burwell.

Oczywiście, udaliśmy się też na piaszczystą plaże na jeziorze Erie. Ponieważ przez ostatnie dni dość mocno padało, z plaży unosiły się gęste pary osnuwające wydmy—cała okolica przypominała scenę z horroru! Catherine wybrała się na przechadzkę i po niecałej minucie zniknęła w gęstej mgle, aby się z niej wynurzyć pół godziny później.
Przed sklepem Mennonitów w Aylmer
Następnego dnia padało i pojechaliśmy samochodem do miasta Aylmer, gdzie przez kilka godzin przechadzaliśmy się po targu, gdzie zakupiliśmy warzywa, owoce i kiełbasę. Sporo sprzedawców stanowili Menonici. Następnie pojechaliśmy do pobliskiej Szkoły Policyjnej; każdy policjant w Ontario musi w niej odbyć 13-to tygodniowy trening. Otrzymaliśmy przepustki dla gości i pochodziliśmy po budynku. Mieściło się tam małe muzeum policyjne i memoriał poświęcony policjantom, którzy stracili życie na służbie—niektórych z nich dobrze pamiętam, bo ich zabójstwa odbiły się dużym echem w Toronto i przez wiele dni były na pierwszych stronach gazet. Wszędzie kręciło się wiele studentów—wszyscy byli umundurowani i nawet nosili pistolety, aczkolwiek nie prawdziwe (tak się domyślałem—nie chciałbym być nauczycielem i kłócić się z uzbrojonymi studentami na temat ich ocen!). Na zewnątrz była też atrapa pasażu handlowego, strzelnica i tor jazdy. Szkoła została wybudowana na miejscu byłej szkoły lotniczej Królewskich Kanadyjskich Sił Lotniczych, prowadzącej zajęcia dla przyszłych lotników w czasie drugiej wojny światowej.
Pomieszczenie z torpedami

Bez wątpienia największą atrakcją naszego wyjazdu był nowy eksponat w Port Burwell—a mianowicie, najprawdziwsza łódź podwodna! Łódź ta o nazwie HMSC Ojibwa, służyła w Królewskiej Kanadyjskiej Marynarce Wojennej, głównie szpiegując i podsłuchując okręty należące do Układu Warszawskiego. Po wycofaniu z eksploatacji, w 2012 r. przyholowano ją do Port Burwell i udostępniono do zwiedzania turystom.
Łódź podwodna w Port Burwell

Najpierw weszliśmy do pomieszczenia, w którym znajdowały się torpedy i nasi bardzo znający się na temacie przewodnicy opowiedzieli nam wiele fascynujących faktów dotyczących torped i procedur związanych z ich wystrzeliwaniem. Następnie przeszliśmy do stanowiska kontrolnego, maszynowni i rufowego pomieszczenia z torpedami. Był to absolutnie fantastyczny wypad—wreszcie mogłem na własne oczy zobaczyć to, co jedynie widziałem na filmach! Niesamowite, w jakich warunkach musiała mieszkać załoga łodzi i jak mało jej członkowie mieli prywatności. Marynarze spali w sześciostopowych kojach, których liczba była mniejsza, niż ilość załogi—jakby nie było, nigdy wszyscy nie spali w tym samym czasie, toteż po prostu po skończonej służbie zajmowali wolną koję. Jedynie kapitan miał prywatną kajutę—jeżeli w ogóle można nazwać to kajutą, bo przypominała raczej bardzo ciasną pakamerę—pewien jestem, że więźniowie w kanadyjskich zakładach karnych mają o wiele większe cele! Kabiny ubikacyjne były tak małe, że niemożliwością było w nich się zmieścić bez pozostawienia otwartych drzwi. Chociaż łódź została wycofana z eksploatacji w 1998 roku, jej wnętrze nadal przesiąknięte było zapachem oleju napędowego. Wreszcie weszliśmy do pomieszczenia, gdzie znajdował się silnik—według przewodniczki, poziom hałasu był przyrównywany do hałasu startującego odrzutowca i marynarze tam pracujący zazwyczaj tracili częściowo słuch. Cała tura trwała ponad godzinę i kosztowała prawie $20, a dla bardziej zainteresowanych osób są organizowany dłuższe wycieczki. W każdym razie nie sądzę, abym był w stanie służyć na łodzi podwodnej, a w szczególności przebywać na niej przez kilka miesięcy... nadal preferuję moje kanu!
W parku Port Burwell Provincial Park, pośród kwiatów Trillium grandiflorum;
jest to też oficjalny kwiat prowincji Ontario

W drodze powrotnej przejechaliśmy się drogami prowadzącymi wzdłuż brzegów jeziora Erie i dotarliśmy do Long Point, niezwykle długiego przylądka, stanowiącego słynnego z migracji ptaków—jak też wpadliśmy do parku o tej samej nazwie. Pole biwakowe dla samochodów turystycznych było raczej nieciekawe, ale Catherine od razu zakochała się w o wiele mniejszych, przytulnych i prywatnych miejscach biwakowych mieszczących się na piaszczystych wydmach koło plaży. Przynajmniej wiadomo, gdzie wybierzemy się w maju następnego roku! Pojechaliśmy też do parku Turkey Point Provincial Park, posiadającego długą, ale kompletnie pustą plażę.


Ogólnie była to bardzo udana i pełna wrażeń wyprawa, która pozwoliła nam poznać nową część Ontario—i zwiedzić autentyczną łódź podwodną! Pomimo że nadal preferujemy surowe krajobrazy tarczy kanadyjskiej, z pewnością odwiedzimy wybrzeża jeziora Erie w następnych latach, szczególnie w maju lub w czerwcu.