Biwakowanie w Prowincjonalnych Parkach w Ontario: Darlington, Silent Lake, Arrowhead i Six Mile Lake Provincial Parks. Sierpień-Październik 2020 roku.

Blog in English: http://ontario-nature.blogspot.com/2021/12/camping-in-darlington-silent-lake.html

More photos: https://www.flickr.com/photos/jack_1962/albums/72157720216499304

Darlington Provincial Park, Ontario

Moje pierwotne plany wakacyjne na 2020 rok zakładały wyjazd na 10 dni w maju/czerwcu do Parku Narodowego Indiana Dunes (w stanie Indiana) nad jeziorem Michigan i ośmiotygodniową wycieczkę objazdowo-kempingową po Stanach Zjednoczonych w sierpniu, wrześniu i październiku 2020 r. Oczywiście pandemia COVID-19 prawie wszystkim pokrzyżowała plany wakacyjne i ja nie byłem wyjątkiem: przekroczenie granicy pomiędzy Kanadą a USA było nie tylko prawie niemożliwe, ale nawet lokalne podróże w Kanadzie były uciążliwe dzięki różnym przepisom i restrykcjom. Ogólnie rzecz biorąc, slogan, jaki widnieje na tablicach rejestracyjnych Ontario, „Ontario – Odkryj Go” (Ontario-Yours do Discover), stał się rzeczywistością dla większości mieszkańców tej prowincji! Rzeczywiście, wiele osób „odkryło” prowincjonalne parki i wkrótce bardzo trudno było znaleźć wolne miejsca biwakowe, zwłaszcza w weekendy. Jednakże nie był to najgorszy rok: w styczniu 2020 roku spędziłem 2 tygodnie na Kubie, powracając do Toronto 22 stycznia, w tym samym dniu, gdy na lotnisku torontońskim wylądował Chińczyk z Chin i niebawem okazał się pierwszą osobą w Kanadzie zarażoną wirusem COVID-19. 

Udało mi się spędzić kilka tygodni w 4 prowincjonalnych parkach, jak też odbyć wycieczkę na kanu po rzece French River w parku prowincjonalnym French River w lipcu/czerwcu (o wakacjach na Kubie i wycieczce po rzece French River napisałem w osobnych blogach). Głównym ograniczeniem w parkach prowincjonalnych był brak pryszniców. Zamknięto również grupowe pola namiotowe i tym samym nie doszło do corocznego, jubileuszowego (dziesiątego!) grupowego biwakowania w Jaskiniach Warszawskich (Warsaw Caves) w Ontario, w którym zamierzałem uczestniczyć, a organizowanego każdego roku przez mojego kolegę Guy. 

Park Prowincjonalny Darlington, Ontario

 W sierpniu zostałem zaproszony przez Guy do spędzenia dwóch dni w parku Darlington Provincial Park i oczywiście z przyjemnością zaakceptowałem zaproszenie. Na każdym miejscu biwakowym może przebywać maksymalnie 6 osób i mogą być rozbite 3 namioty – ponieważ nie zamierzałem dzielić namiotu z nikim innym, postanowiłem zarezerwować oddzielne miejsce. Jako że przybyłem w niedzielę 16 sierpnia 2020 r., bez problemu można było znaleźć kilkanaście wolnych miejsc w parku. Moje miejsce nr 173, niedaleko od miejsca nr 158, gdzie biwakował Guy i reszta osób, nie było najgorsze, ale praktycznie na nim nocowałem, spędzając resztę czasu na miejscu nr 158. Chociaż było ono ‘otwarte’ i nie zalesione, znajdowało się zaledwie kilka metrów od jeziora Ontario i zapewniało widok na jezioro. Jednakże strome urwisko uniemożliwiało nam dostęp do samego jeziora. 

Darlington Provincial Park, nasze miejsce biwakowe nr 158

Ponieważ w poprzednich latach jeździłem do prowincjonalnych parków położonych kilkaset kilometrów od Toronto, nie miałem nawet pojęcia o istnieniu parku Darlington. Przed przyjazdem pobieżnie przeczytałem o historii parku i okolicy (kiedyś były to pola uprawne Lojalistów i gdy park został utworzony w 1959 r., był pozbawiony drzewostanu, lecz 60 lat temu, dzięki wysiłkom harcerzy w celu jego zalesienia, obecnie wszędzie rośnie wiele drzew) i byłem mile zaskoczony widząc, że dużo pól biwakowych było otoczonych gęstą roślinnością, co zapewniało pełną prywatność. Z miejsce nr 158, 159, 160 i 162 można było spoglądać na jezioro Ontario. Jednego dnia zobaczyliśmy barkę tankowca „Norman McLeod” wraz z holownikiem „Everlast”, płynącą na wschód. 

Jednego dnia zobaczyliśmy barkę tankowca „Norman McLeod” wraz z holownikiem „Everlast”, płynącą na wschód.

Na moim miejscu parę razy pojawił się kardynał czubaty (Red Cardinal) oraz sójka błękitna (Blue Jay), a także kilka psotnych wiewiórek, czasami niosących duże kawałki jedzenia, bez wątpienia skradzione turystom. Czytałem, że w parku zamieszkały siewieczki blade (Piping Plovers), które gnieździły się na plaży. Niestety każdego dnia padało, czasami mocno, co uniemożliwiało nam nie tylko udanie się na plażę, ale także wędrówkę po jednym z wielu szlaków przyrodniczych w parku. Bill przywiózł solidną wiatę piknikową, która okazała się bardzo przydatna, chroniąc nas od ulewnych deszczów. Co noc siedzieliśmy długo przy ognisku, pijąc piwo i wino i świetnie się bawiliśmy. Prawie nie widziałem żadnych komarów, ale niektórzy z nas odnieśli mnóstwo paskudnych ugryzień na nogach. Gdy opuszczałem park, miałem zamiar obejrzeć jego inne atrakcje (sklep, cmentarz pionierów, chatę z bali i tablicę informacyjną o ptakach), ale zaczęło ponownie lać i postanowiłem jechać prosto do domu. 

Darlington Provincial Park-moje miejsce biwakowe nr 173

Z autostrady nr 401 dobiegał nieustanny hałas, ale po pewnym czasie przestałem go słyszeć. Z drugiej strony powtarzające się regularnie gwizdy przejeżdżających pociągów były bardzo głośne i przenikliwe; chociaż ogólnie w nocy śpię mocno, budziły mnie kilka razy w ciągu nocy—na szczęście po minucie z powrotem zasypiałem. Ale dla tych, którzy mają problemy z zaśnięciem, mogą one niezmiernie uprzykrzyć pobyt w tym parku. 

Silent Lake Provincial Park i Six Mile Lake Provincial Park, Ontario

Silent Lake Provincial Park, Ontario

Jak już wspomniałem, nie było łatwo zrobić rezerwacji miejsc biwakowych, szczególnie na weekendy, lecz w dni powszednie nie stanowiło to problemu. Tym razem wybór padł na park Silent Lake Provincial Park, położony na południe od miasta Bancroft, w którym zatrzymaliśmy się od 7 do 11 września 2020 r. na biwaku nr 39. Miejsce nie było zbyt duże, biorąc pod uwagę, że były na nim rozbite 3 namioty (włącznie z ośmio-osobowym namiotem Robina) i zaparkowane 2 samochody. W 2009 roku, 11 lat temu, zawitaliśmy do tego parku z ponad 20 osobową grupą, zajmując 4 miejsca biwakowe—Guy i ja biwakowaliśmy na przyległym miejscu nr 40, które było dość oryginalne, jako że znajdowała się na nim spora skała. 

Silent Lake Provincial Park, biwakowaliśmy na miejscu nr 39

Pogoda nie dopisała, było pochmurnie i często padało; większość czasu spędziliśmy siedząc pod plandeką. Park (a zwłaszcza pole namiotowe „Pincer Bay Campground”) był bardzo malowniczy. W pobliżu miejsc biwakowych znajdowały się tereny bagienne i torfowiska, ale właściwie nie mieliśmy problemów z komarami. Również wszędzie rosło dużo ciekawie wyglądających grzybów. Przywiozłem ze sobą kilka książek pomagających w ich identyfikacji, ale na niewiele się one zdały—poza kilkoma kurkami, nie udało mi się zidentyfikować innych grzybów jadalnych. 

Silent Lake Provincial Park, miejsce biwakowe nr 40, na którym biwakowaliśmy wraz z Guy i innymi osobami w 2009 roku. Również na tym miejscu spędziłem tydzień we wrześniu 2021 r. Potężna skała była bardzo ciekawą ozdobą!

Akurat znalazłem w książce recepturę na… wódkę grzybową właśnie z kurek, toteż do słoika z wódką zanurzyłem kilka dobrze oczyszczonych kurek. Po tygodniu spróbowałem tejże „wódki kurkowej”; owszem, miała bardzo charakterystyczny smak grzybowy, jak też lekko pieprzny—z pewnością dla grzybiarzy stanowiłaby ciekawy trunek. 

Silent Lake Provincial Park-bardzo blisko miejsc biwakowych znajdowały się moczary i bagna

Park posiadał szlak rowerowy oraz 3 szlaki piesze, ale z powodu pogody nie udało się mi nimi przejść. Ze zwierząt zauważyłem jedynie wiewiórki i ptaki, niedźwiedzie w tym roku parku nie odwiedzały. 

Bancroft-samoobsługowy punkt sprzedaży drzewa na ognisko

Pojechawszy do miasteczka Bancroft, udało mi się kupić za bardzo niską cenę drzewo na ognisko—było ono posegregowane na kupki o różnej wielkości, do każdej była przyczepiona karteczka z ceną i samemu trzeba było nie tylko je załadować do samochodu, ale też zdeponować pieniądze w kopertę i zostawić w skrzyneczce—było to system samoobsługowy, polegający na zaufaniu! Zawsze, gdy widzę takie rozwiązania, zastanawiam się, czy zdałyby egzamin w większych miastach. Obawiam się, że nie—sądzę, że bardzo szybko wszystko to drzewo zniknęłoby—wraz z ze skrzyneczką z pozostawionymi pieniędzmi! 

Arrowhear Provincial Park, Ontario

Arrowhead Provincial Park, Ontario

W Ontario wrzesień jest zazwyczaj wspaniałym miesiącem do biwakowania—nie ma komarów, w parkach pojawia się o wiele mniej ludzi (i krzykliwych dzieci!), jak też można już delektować się przepięknymi kolorami liści. Jednakże wrzesień może być też chłodny i niekiedy w nocy temperatury spadają poniżej zera—w tym roku postanowiłem być w pełni przygotowany na taką ewentualność. 

Punkt widokowy „Big Bend” (Wielki Zakręt). Chociaż jest to najkrótszy szlak (75 metrów), stanowi jedną z głównych atrakcji parku. 

Po raz pierwszy w parku Arrowhead byłem w 2001 roku; obecna to już szósta wizyta. Od razu zauważyłem kilka zmian—na niektórych miejscach biwakowych wybudowano domki kempingowe (jeden z nich na moim ulubionym miejscu) i postawiono solidne domo-namioty; ponieważ coraz więcej turystów pragnie biwakować w komforcie, z pewnością park nie miał problemów z ich wynajmowaniem. Również pojawiło się nowe „Visitor Center”—w środku znajdował się sklepik parkowy i duża sala z kominkiem na drzewo, używana w zimę jako ogrzewalnia dla entuzjastów sportów zimowy, dostępnych w parku (łyżwiarstwo, narciarstwo biegowe, tubing i chodzenie w rakietach śnieżnych). 

Chociaż czasmi w parku pojawiały się czarne niedźwiedzie, my nie widzieliśmy nawet szopów praczy, które zazwyczaj bardzo lubią w nocy odwiedzać turystów i przeglądać ich rzeczy w poszukiwaniu jedzenia.

Przyjechawszy do parku 20 września 2020 roku, po 5 minutach stania w kolejce uzyskałem pozwolenie i pojechałem na miejsce nr 254, w części „East River Campground”. Chociaż biwakowaliśmy w namiotach, postanowiliśmy zarezerwować miejsce z dostępem do prądu elektrycznego—i udało mi się w ostatnim momencie znaleźć jedyne, jakie było wolne. W poprzednich latach nie było żadnych problemów ze znalezieniem wolnych miejsc w parkach po długim weekendzie „Labour Day Weekend”, wypadającym na początku września, i nigdy nie fatygowałem się robić rezerwacji, po prostu przyjeżdżałem do parku i wybierałem jedno z dziesiątek lub setek wolnych biwaków. COVID-19 spowodował, że na weekendy dosłownie 100% miejsc było zajętych, a nawet nie było łatwo zarezerwować tego samego miejsca na pięć dni pod rząd, od niedzieli do piątku. 

Arrowhead Provincial Park, nasze miejsce nr 254. To zdjęcie tego miejsca było zrobione rok później, w 2021 r. i z pewnością nie wyglądało ono zachęcająco! Mieliśmy duże szczęście w 2020 roku, że nie padało, bo nasze namioty z pewnością pływałyby w wodzie!

Przywieźliśmy ze sobą dwa grzejniki elektryczne—okazało się to doskonałym pomysłem! Nie tylko w nocy nie musieliśmy obawiać się niskich temperatur, ale też nasze namioty były niezwykle suche i przytulne. Od sąsiednich miejsce biwakowych byliśmy oddzieleni bujną wegetacją i właściwie nie widzieliśmy naszych sąsiadów. Chociaż miejsce przylegało do toalety, rzadko ją używano, bo większość ludzi biwakowała w domkach kempingowych, wyposażonych w łazienki. Codziennie na otaczających nas drzewach pojawiało się coraz więcej liści zmieniających kolory i po 5 nocach, w ostatnim dniu pobytu, mogliśmy się naprawdę zachwycać pięknymi kolorami jesieni. 

Według tablicy informacyjnej, niedawno w parku widziano trzykrotnie niedźwiedzie

Według tablicy informacyjnej, niedawno w parku widziano trzykrotnie niedźwiedzie, jednakże jedynie mieliśmy przyjemność zobaczyć wiewiórki, wiewióreczki pręgowce amerykańskie (Chipmunks), przepiękne sójki błękitne (Blue Jay) i niezmiernie towarzyską sikorę jasnoskrzydłą (Black Capped Chickadee), która usiadła na moim ręku, oczekując, że czymś ją poczęstuję! W toalecie zauważyłem największego pająka w Kanadzie, Fishing Spider. Kilkanaście lat temu w tym parku mieliśmy dużo problemów z szopami praczami; w tym roku ani razu żaden się nie pojawił na naszym miejscu. Ponieważ autostrada nr 11 przebiega dość blisko parku, dochodzą z niej odgłosy przejeżdżających samochodów, jak też od czasu do czasu słyszeliśmy przejeżdżające pociągi. Często jeździliśmy do supermarketów po zakupy w miasteczku Hunstville, oddalonego kilka kilometrów od parku.

Szlak wodospadów (Stubb Falls Trail). To drzewo wyglądało jak „chodzące” drzewo z wieloma „nogami”, choć podczas naszej bytności stało w jednym miejscu (ale z pewnością sprawdzę jego lokalizację przy następnej wizycie).

 Park posiada kilka szlaków pieszych (na niektórych można jeździć rowerem) i udało się nam przejść trzema z nich: 

·        Punkt widokowy „Big Bend” (Wielki Zakręt). Chociaż jest to najkrótszy szlak (75 metrów), stanowi jedną z głównych atrakcji parku. Rzeka posiada liczne meandry i istnieje wiele teorii na temat, dlaczego i jak stają się kręte. Przepływ rzeki eroduje jej brzegi i zmienia bieg. Przewężenie pomiędzy dwoma zakolami nazywa się szyją meandru. W miarę upływu czasu podcinanie zewnętrznego brzegu meandru powoduje często coraz silniejsze zwężanie szyi zakola, a wreszcie doprowadza do przecięcia jej i wyprostowania przebiegu rzeki na tym odcinku. W związku ze skróceniem drogi przepływu i zwiększeniem spadku - rzeka szybko pogłębia tu swe nowe koryto, a dawny meander przekształca się w starorzecze w postaci łukowatego jeziora. Mapa satelitarna Arrowhead Park i obszaru wzdłuż rzeki Big East pokazuje mnóstwo starorzeczy i pętel. Niestety, któregoś dnia podziwiany przez nas odcinek rzeki stanie się również starorzeczem. 

Homesteaders Trail (Szlak Osadników)

·        „Homesteaders Trail” (Szlak Osadników). Trzykilometrowy szlak rozpoczyna się koło głównej bramy wjazdowej do parku. Według gazety parkowej, „najprawdopodobniej znajdowała się w jego okolicach farma z lat siedemdziesiątych XIX wieku. Wszystko, co z niej do dzisiaj pozostało, to kamienie-fundamenty mleczarni, części wozów i wykarczowane obszary ziemi”. Szlak jest trochę pagórkowaty, ale wije się wśród lasu i naprawdę warto się nim przejść. W pewnym momencie byliśmy trochę zdezorientowani, którą drogę wybrać—z pewnością oznakowanie mogło być lepsze. Bardzo pragnąłem zobaczyć pozostałości po starej farmie, ale nie byłem w stanie ich zlokalizować—szkoda, że park nie postawił skromnej tabliczki informacyjnej w tamtym miejscu. 

Stubbs Falls-Wodospady w parku Arrowhead

·        Szlak Wodospadów („Stubb’s Falls Trail”), 2 km. Szlak rozpoczyna się na parkingu w pobliżu mostu i przebiega równolegle do rzeki Little East. Pierwsza część szlaku ciągnie się wzdłuż drogi dla pieszych prowadzącej do pól biwakowych „East River” i dociera do bardzo malowniczego wodospadu z mnóstwem formacji skalnych. Wiele osób spędza tam kilka godzin, robiąc zdjęcia lub po prostu spoglądając na wodospad. Druga część szlaku wije się leśną ścieżką i jest znacznie atrakcyjniejsza od poprzedniej. Poza tym na szlaku wypatrzyłem dwa bardzo ciekawe drzewa: jedno wyglądało jak „chodzące” drzewo z wieloma „nogami”, choć podczas naszej bytności stało w jednym miejscu (ale z pewnością sprawdzę jego lokalizację przy następnej wizycie); drugie drzewo również posiadało trzy „nogi” i wyrosło na bardzo starym pniu oryginalnego drzewa.

Szlak Wodospadów (Stubbs Falls Trail): To drugie drzewo również posiadało trzy „nogi” i wyrosło na bardzo starym pniu oryginalnego drzewa.

Byłem dość zdziwiony bardzo niewielką ilością grzybów w parku i jego okolicach. Udało mi się zebrać dosłownie 5 maślaków—położyłem je na dachu samochodu, aby trochę się wysuszyły, ale na drugi dzień jakieś zwierzątko je skonsumowało! 

Nasze miejsce biwakowe nocą!

Udaliśmy się też do jednego z najciekawszych i bardzo mało znanych pomników w Ontario, „Dyer Memorial”. Niewiele osób może zobaczyć ten oryginalny monolit, ponieważ znajduje się on w środku lasu, a ponadto jednokierunkowa, wąska, wyboista droga prowadząca do niego jest trudna do znalezienia – a jeszcze trudniejsza do przejechania, szczególnie mniejszymi samochodami. 

Pomnik "The Dyer Memorial"

Pomnik został wzniesiony przez prawnika z Detroit Cliftona Dyer w 1956 roku w pobliżu rzeki Big East River, jako hołd dla jego żony Betsy Browne Dyer. Clifton Dyer kupił teren, na którym stoi pomnik ponad sto lat temu, po tym, jak wraz z żoną spędził tam miesiąc miodowy. W nim też są złożone ich doczesne szczątki. 

Betsy Brown Dyer i Clifton G. Dyer

Napis na pomniku brzmi:

WZNIESIONY KU PAMIĘCI UKOCHANEJ

BETSY BROWN DYER

1884-1956

PRZEZ JEJ MĘŻA

CLIFTONA G. DYER

1885-1959

JAKO TRWAŁY HOŁD DLA NIEJ ZA JEJ BEZUSTANNĄ

POMOC, PODPORĘ I INSPIRACJĘ, KTÓRE

WNIOSŁA W ŻYCIE MAŁŻEŃSKIE I JAKO

MIEJSCE OSTATECZNEGO SPOCZYNKU ICH DOCZESNYCH SZCZĄTKÓW. 

Czuła, lojalna i wyrozumiała żona jest największym darem życia. 

Inkrypcja na pomniku "Dyer Memorial"

Pomnik otoczony jest 2 wypielęgnowanymi akrami ziemi, a cała posiadłość ma powierzchnię 155 akrów. Jest to idealne miejsce do medytacji, pieszych przechadzek i relaksacji. Przeszliśmy się leśnymi drogami i wróciliśmy do samochodu—jak się spodziewaliśmy, byliśmy w tym czasie jedynymi turystami odwiedzającymi to miejsce. 

Six Mile Lake Provincial Park, Ontario

Wszystkie ograniczenia związane z COVID-19 uniemożliwiły towarzyskie bądź rodzinne spotkania w czasie „Thanksgiving Day”, Święta Dziękczynienia. Dlatego najlepszą alternatywą była krótka wyprawa pod namiot do parku (ostatnia w sezonie). Tym razem wybrałem dobrze mi znany park prowincjonalny Six Mile Lake Provincial Park. 

Moje miejsce biwakowe nr 97 w parku Six Mile Lake. Było to jedyne wolne miejsce w całym parku podczas długiego weekendu Dnia Dziękcynienia

Jest to całkiem fajny park, stosunkowo blisko Toronto (165 km), posiadający wiele atrakcji i z tego powodu zawsze cieszący się sporą popularnością turystów, a szczególnie podczas COVID-19. Miałem szczęście—na tydzień przed moją wizytą udało mi się zarezerwować jedyne wolne miejsce biwakowe ( nr 97, w sekcji „Oak Campground”), dzięki czemu mogłem spędzić na nim Święto Dziękczynienia, podczas którego nie widziałem ani jednego wolnego miejsca—park przypominał małe miasteczko! 

Miejsca biwakowe po obu stronach drogi w parku

Nadal można było podziwiać przepiękne kolory opadających już liści. Postanowiłem przejść się kilkoma szlakami, jakie znajdowały się w parku: „Living Edge Trail” oraz „David Milne Trail”, ten ostatni nazwany na cześć Davida Milne'a (1882-1953), kanadyjskiego malarza, który mieszkał i malował nad jeziorem Six Mile Lake. Niektóre z jego obrazów były ewidentnie inspirowane charakterystycznymi skałami Tarczy Kanadyjskiej. Wędrówki były dość łatwe i pozwoliły mi jeszcze bardziej podziwiać spektakularne kolory jesienne. 

Szlak nazwany imieniem artysty Davida Milne w parku Six Mile Lake

Część biwakowa parku „Maple Campground” była już zamknięta, ale można było się po niej przechadzać pieszo, co uczyniłem, mając świetną okazję przyjrzeniu się wielu miejscom biwakowym. Niektóre były ulokowane na dość zalesionych terenach, zapewniały bardzo dobrą prywatność i piękne widoki. Ponieważ do tego parku przyjeżdżam od 1990 roku, od 30 lat, i byłem w nim co najmniej 20 razy, wiele miejsc biwakowych wyglądało całkiem znajomo, bo na niektórych z nich biwakowałem w poprzednich latach. 

Stosunkowo oswojony ptak Blue Jay, Sójka Niebieska, którego nawet mogłem nawet karmić z ręki orzeszkami

Na szlaku przez jakiś czas obserwowałem majestatyczną czaplę błękitną (Blue Heron), a pozostałe zwierzęta, jakie widziałem, same przychodziły na moje miejsce biwakowe. W regularnych odstępach czasu odwiedzała mnie wiecznie głodna wiewiórka ziemna (pręgowiec amerykański-Tamias striatus), niezmiernie popularna w Kanadzie i często wręcz szukająca kontaktu z ludźmi—w poszukiwaniu jedzenia nie wahała się po mnie chodzić i zaglądać do kieszeni. Uwielbiała orzeszki ziemne, którymi napełniała swoje komórki, i gdy już nie była w stanie nic więcej do nich wpakować, szybko pędziła do norki, znajdującej się około 20 metrów dalej, wypróżniała tamże ładunek i już po dwóch minutach z powrotem baraszkowała po stole, wkładając co się dało do pojemnych komórek. 

Bardzo przyjacielski i wciąż głodny Chipmunk, Pręgowiec Amerykański

Stosunkowo oswojona sójka niebieska (Blue Jay) obserwowała z pobliskiego drzewa mnie i wiewióreczkę i w pewnym momencie przylatywała, lądując na stole, chwytała orzeszek i odlatywała na pobliskie drzewo lub skałę, aby tam go skonsumować. Po jakimś czasie kilka razy chwyciła orzeszek z mojej ręki. Oczywiście, miałem też obowiązkową wizytę nocną szopów praczy (Raccoons), tak przyzwyczajonych do turystów, że bez pardonu obwąchiwały mi nogi i buty, całkowicie ignorując moją obecność. Od czasu do czasu pojawiała się bardzo nieśmiała wiewiórka; ilekroć ją zobaczyła wiewióreczka ziemna, natychmiast ją odganiała, nie chcąc zapewne mieć konkurencji do dzielenia się jedzeniem!

Czapla Błękitna, Blue Heron

Miałem nadzieję, że uda mi się sfotografować i zebrać grzyby, których normalnie w październiku powinno być pod dostatkiem. Niestety, nie widziałem ani jednego grzyba w parku i na pobliskich terenach — jednakże moi znajomi donosili o wysypie w parkach Killarney i Algonquin. Cóż, jedna z tajemnic natury! 

Szlak "The Living Edge Trail" w parku Six Mile Lake

W parku były dwie stacje ładowania pojazdów elektrycznych – i akurat tak się złożyło, że moja przyjaciółka Patrizia, która mnie odwiedziła na jedną noc na biwaku, miała samochód „Tesla”, więc skorzystała z okazji i naładowała go przez noc. Przy okazji zadawałem jej ogromną ilość pytań na temat samochodów elektrycznych i z pewnością po jednym dniu stałem się „młodszym ekspertem” w tym temacie! 

Widok z miejsca biwakowego w parku Six Mile Lake

Prawdopodobnie główną wadą tego parku jest jego bliskość autostrady nr 400. W każdym miejscu jest słychać hałas przejeżdżających pojazdów—ale po jakimś czasie po prostu przestałem go postrzegać. Gdy wędrowałem po jednym ze szlaków, nagle ukazało się piękne jezioro… i zaraz ruchliwa autostrada, zdecydowanie niepasująca do tego pięknego widoku. Oczywiście są to rzeczy, których nie można zmienić i musimy je zaakceptować… lub udać się do innego parku.

Krótki portaż prowadzący z parkingu do jeziora McCrae Lake

 Podczas mojego pobytu pojechałem do niedaleko położonego jeziora McCrae Lake, będącego bardzo popularnym miejscem na biwaki, piesze wycieczki oraz krótkie wyprawy wodne na kajakach lub kanu, albowiem nadal przyległe tereny stanowią „Crown Land”, ziemię królewską, to znaczy, publiczną, należącą do rządu, na której można bezpłatnie biwakować. Przeszedłem się do mostu i wodospadów „McCrae Lake Bridge & Waterfalls”. Była to przyjemna i prosta wędrówka, na szlaku spotykałem innych ludzi, niektórzy byli obarczeni dużymi plecakami i planowali spędzić noc w namiocie. Niestety, i tam nie zauważyłem nawet jednego grzyba!

Widok z mostu bliskowodospadów „McCrae Lake Bridge & Waterfalls”.

Pewnego dnia zrobiłem sobie kilkugodzinną wycieczkę samochodową, jadąc do miasta Coldwater i z powrotem do parku. Mój pierwszy postój to wodospady White Falls. Ponad 10 lat temu często kilkakrotnie pływaliśmy na kanu z parku do tych wodospadów i zatrzymywaliśmy się przy nich na lunch. Tym razem byłem jedynym odwiedzającym to miejsce. 

Mostek na szlaku "The Living Edge Trail" w parku Six Mile Lake

Następnie dojechałem do „Big Chute Marine Railway”—urządzenie, transportujące na szynach łodzie pomiędzy dwoma jeziorami (pochylnia). Jest to z pewnością niezmiernie ciekawe miejsce i wiele osób z ogromnym zainteresowaniem przygląda się przewożonym łodziom z jednego na drugie jezioro. O ile się nie mylę, z powodu COVID ani pochylnie, ani śluzy nie były czynne na kanale Trent-Severn Waterway, łączącym jezioro Ontario z zatoką Georgian Bay. 

Na krótko zatrzymałem się w Severn Falls. W 20210 roku Catherine i ja w restauracji „Riverhouse” mieliśmy obiadokolację w dniu Święta Dziękczynienia, jak też przez kilka godzin pływaliśmy naszym nowym kanu po rzece Severn River.

Wodospady "White Falls" niedaleko parku Six Mile Lake

Po drodze zatrzymałem się na moment na drodze nr 17, Upper Big Chute Road, w miejscu, gdzie w 2012 roku wraz z Catherine (i pieskiem Gabby) oglądaliśmy 50 akrową działkę na sprzedaż, którą pokazywał nam pośrednik nieruchomości. Na jej terenie znajdowało się jeziorko (a bardziej staw) z żeremiem bobrowych i granica działki dochodziła bodajże do linii kolejowej. Znajdował się tam mały, nie podłączony do prądu domek letniskowy, „cottage”, ale raczej nadawał się do wyburzenia, niż zamieszkania (co było zaznaczone w ofercie—jednakże wybudowanie nowego domku musiałoby spełniać nowe już wymogi), jak też dwie byle jakie szopy. Jakoby oryginalnie wystawiono tą działkę na sprzedaż za $189,000—gdy tam byliśmy, cenę zredukowano do $139,0000. Nie miałem specjalnie zamiaru robić żadnych tego rodzaju inwestycji, ale wspomniałem, że ewentualnie mógłbym ją kupić za $100,000. Oczywiście, pośrednik nieruchomości nigdy się ze mną nie skontaktował. Do tej pory zastanawiam się, czy może powinienem ją wtedy kupić-biorąc pod uwagę wzrost cen nieruchomości, a szczególnie domków letniskowych bądź działek nadających się na ich wybudowanie podczas COVID, pewnie dzisiaj warta byłaby ponad $200,000.

Sklep "General Store" w Port Severn

 W wiosce Coldwater wpadłem do supermarketu na szybkie zakupy i autostradą nr 400 wróciłem do Port Severn, gdzie zaparkowałem samochód i odbyłem dłuższy spacer. Z tą miejscowością łączy się sporo wspomnień, którymi chciałbym się poniżej podzielić. 

Normalnie możliwe jest przejechanie przez most/śluzę w Port Severn, ale ponad 100-letnia śluza (Lock nr 45), ostatnia na szlaku wodnym Trent-Severn Waterway, wraz z mostem obrotowym, była właśnie w remoncie (most obrotowy ma być zastąpiony nowocześniejszym), więc zostałem zmuszony do użycia autostrady 400, aby przedostać się z południowej do północnej części Port Severn. 

Droga zamknięta!

Nadal stał budynek Poczty, do którego przylegała „Restauracja i Supermarket Lock 45”, obecnie zamknięta, z oknami zabitymi deskami. Przez wiele lat przyjeżdżałem na ryby do Port Severn – wynajmowaliśmy motorówkę w pobliskim motelu i następnie spędzaliśmy cały dzień wędkując na zatoce Georgian Bay, głównie wokoło wysp Green Island i Potato Island. Po połowach niekiedy wstępowaliśmy do tejże restauracji na zimnego drinka lub gorącą kawę. W 1997 roku, biwakując w parku Six Mile Lake, wybraliśmy się z Krzysztofem na ryby na zatokę Georgian Bay. Pogoda były fatalna—padało, wiał nieprzyjemny wiatr i nie dość, że nic nie złapaliśmy, to jeszcze zmokliśmy i zmarzliśmy. Po tych nieudanych połowach udaliśmy się do tejże restauracji, "Lock 45 Restaurant", na filiżankę gorącej kawy. 

Tu były Restauracja "Lock 45", do której wspępowaliśmy na kawę. Niestety, chyba już przez jakiś czas była zamknięta

Przy sąsiednim stoliku siedział starszy, dystyngowany mężczyzna—od razu dostrzegłem na jego szyi bardzo oryginalny naszyjnik z kości.

—Podziwiam Pana naszyjnik—rzekłem do niego, bo rzeczywiście wyglądał unikalnie. 

Na to Herbert (bo tak miał na imię) poprosił, abyśmy się przysiedli do jego stołu i powiedział, że on jest „honorowym wodzem indiańskim”, a ten intrygujący naszyjnik podarowali mu Indianie. Po opowiedzeniu mu o naszej bezowocnej wyprawie wędkarskiej, Herbert zaprosił nas do swojego pobliskiego domku letniskowego (cottage) na małej, prywatnej wyspie. Dojechaliśmy samochodem do przystani Narrows Marina, wsiedliśmy do pięknej łodzi z potężnym silnikiem i szybko dotarliśmy na jego wyspę. Pozwolił nam skorzystać z jednej ze swoich motorówek i spędziliśmy kilka godzin wędkując metodą „trolling” i na błystkę. Później poczęstował nas przygotowanym przez niego obiadem i wdaliśmy się w długą, ciekawą rozmowę. Pochodzący z Niemiec, jako nastolatek został wcielony do Hitlerjugend, młodzieżowej organizacji partii nazistowskiej (podobnie jak przyszły papież Benedykt XVI—kto wie, może się nawet w niej spotkali?). Kiedy odwiózł nas łodzią do przystani Narrows Marina i pojechaliśmy z powrotem do parku, było już zupełnie ciemno. Podczas kolejnych wizyt w Port Severn pytałem się miejscowych ludzi o Herberta, ale jakoś nikt go nie pamiętał. Udałem się nawet do przystani Narrows Marina, ale ona już od lat nie istniała. 

Na początku lat osiemdziesiątych XX w. znajdowała się w tym miejsca wypożyczalnia łódek motorowych. W lato 1983 roku z tego miejsca wypożyczyliśmy łódkę i popłynęliśmy na ryby na zatokę Georgian Bay. Była to moja pierwsza wyprawa wędkarska w Kanadzie!

Autostradą nr 400 pojechałem do północnej części Port Severn i odwiedziłem przystań/magazyn łodzi znajdujący się pomiędzy drogą Port Severn Road North i autostradą nr 400, na południe od „Tamy G”. Przystań ta stanowi dla mnie szczególne miejsce: w lato 1983 roku, rok po przyjeździe do Kanady, wynajęliśmy z moim kolegą Józkiem Sz. motorówkę właśnie z tego miejsca i było to moje pierwsze wędkowanie w Kanadzie! Wtedy nie potrzeba było w Ontario posiadać żadnych „kart wędkarskich” czy pozwoleń, jedynie stosować się do przepisów, corocznie drukowanych w kilkudziesięcio-stronnicowych broszurach. Starsze małżeństwo, które tam mieszkało i zajmowało się wynajem łódek, zawsze bardzo skrupulatnie sprawdzało łodzie, czy nie zostały zarysowane.

– Czy były jakieś skały? – pytał się właściciel po naszym powrocie do przystani, dokładnie oświetlając latarką całą łódź, mając na myśli, czy przypadkiem nie zawadziliśmy łódką o skały, których było bardzo dużo. 

Pozostałości starego mostu drogowego drogi nr 69. Tą drogą wielokrotnie przejeżdżaliśmy, jak też przepływaliśmy pod tym mostem łódką do zatoki Georgian Bay. Ponad 20 lat temu most został zburzony, a nowy most stanowi część nowej autostrady nr 400

Jeden z budynków stojących przy przystani przez lata był domkiem letniskowym szwagra Józka. On, i pozostałe budynki, już dawno zniknęły – podobnie jak stara, dwupasmowa droga nr 69, zastąpiona nowoczesną, czteropasmową autostradą nr 400 (Highway 400). Stare pozostałości mostu drogowego, pod którym przepływaliśmy z przystani na wody zatoki Georgian Bay, są nadal widoczne. 

W pobliżu, obok autostrady nr 400, znajduje się motel Muskey’s Landing. W 1983 roku nosił nazwę „Alcove Motel”, później zmienił ją na „Sharkie’s Motel”. Przylegająca do niego stara droga nr 69 przemieniła się w czteropasmową autostradę nr 400, zabierając część terenu motelu. Motel posiadał też basen, ale jak sądzę, został po prostu zakopany. Chociaż nigdy w nim nie nocowałem, niejednokrotnie wynajmowaliśmy tam motorówkę: wcześniej dzwoniliśmy do właściciela (chyba miał na imię Brian), przyjeżdżaliśmy przed godziną 4:00 rano, wsiadaliśmy do już czekającej na nas łodzi i po chwili, często w ciemnościach, wypływaliśmy na wodę, łowiąc ryby do zmierzchu, zwykle między Zieloną Wyspą a Wyspą Ziemniaczaną (Green Island i Potato Island). Czasami łowienie było udane, czasami wracaliśmy z pustymi rękami.

Poczta w Port Severn-od prawie 40 lat nie zmieniła się!

Pod koniec lat 90-tych XX w. kilkakrotnie wybrałem się na ryby z p. Tadeuszem Paskiem, znanym polskim prekursorem i instruktorem jogi oraz autorem książek i artykułów w czasopismach uniwersyteckich na tematy związane z ćwiczeniami jogi, medytacją i relaksacją. Chociaż on nie wędkował, uwielbiał przebywać na wodzie, relaksować się i kontemplować. Podczas jednej z takich wypraw było strasznie gorąco i parno, ale nic nie wskazywało na nadchodzącą burzę. Niestety pojawiła się nagle i prawie bez ostrzeżenia, ledwo miałem czas na zwinięcie żyłki. Natychmiast skierowałem łódkę w stronę brzegu. Po kilku minutach fale stały się tak wysokie, że nasza mała łódka z silnikiem o mocy 6 lub 10 KM miotała się w lewo i prawo. Musiałem trzymać ją prostopadle do fal — w przeciwnym razie łódź mogłaby się wywrócić! W końcu znaleźliśmy osłoniętą zatokę i przeczekaliśmy burzę. To była dla mnie bardzo dobra lekcja — od tego czasu mam wiele szacunku dla nieprzewidywalnej pogody na zatoce Georgian Bay! 

W lipcu 1993 roku wraz z Tadeuszem Paskiem i jego synem Krzysztofem wyruszyliśmy nowo kupioną kilka dni wcześniej Toyotą Corollą do parku Six Mile Lake. Następnego ranka, przed godziną 4:00 rano, obudziliśmy się, udaliśmy się do motelu, wsiedliśmy do przygotowanej dla nas łodzi motorowej i zaczęliśmy łowić ryby. Przez kolejne 7 godzin nic nie złapaliśmy—ba, nic nawet nie brało! Pan Pasek przez jakiś czas się na nas patrzył z pobłażaniem, a nawet głośno zakwestionował nasze wędkarskie zdolności. I nagle od godziny 11:30 do południa, przez zaledwie 30 minut, złowiliśmy grubo ponad 10 szczupaków, ratując tym samym nasz wędkarski honor! Do dzisiaj pamiętam to miejsce; za każdym razem, gdy wędkowałem w tamtejszych stronach, dopływałem do niego i przez jakiś czas obrzucałem cały przylegający akwen, ale nie udało mi się nigdy nawet w małej części powtórzyć owego pamiętnego sukcesu. 

Nocna wizyta szopa pracza

W parku spotkaliśmy uniwersyteckiego profesora fizyki, Dr Minoru Fujimoto, który biwakował z rodziną na sąsiednim miejscu. Ponieważ Krzysztof również skończył fizykę, od razu wdał się z nim w rozmowę. Wkrótce okazało się, iż ów Dr Fujimoto współpracował z kolegą Krzysztofa (Krzysztof wraz z nim studiował w Polsce), obecnie mieszkającym w Toronto i wykładającym na Uniwersytecie York w Toronto! Może to banał, ale rzeczywiście ŚWIAT JEST MAŁY! 

W następnym roku wraz z Krzysztofem ponownie pojechaliśmy do parku Six Mile Lake, dokładnie dnia 1 sierpnia 1994 r. – trudno mi tą datę zapomnieć, jako że była to 50. Rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego [nawiasem mówiąc, wiele kanadyjskich i amerykańskich mediów, a także niektórzy historycy (sic!) niesławnie nazywali tą rocznicę „Pięćdziesiątą Rocznicą Powstania w Getcie Warszawskim”, które to powstanie oczywiście miało miejsce ponad rok wcześniej, w 1943 roku]. Mimo że było to święto (długi weekend, „Simcoe Day”), nie dokonaliśmy rezerwacji. Kiedy dotarliśmy do parku, pierwszą rzeczą, jaką ujrzeliśmy, była kolejka składająca się głównie z samochodów i przyczep kempingowych, czekających przed bramą: park był pełny! Mieliśmy jednak trochę szczęścia – wolne było jedno miejsce, choć bardzo małe i nieprzystosowany do potrzeb oczekujących turystów. Ponieważ mieliśmy tylko jeden namiot i mały samochód, „zakwalifikowaliśmy się” do rozbicia się na nim. Rzeczywiście, było kiepskie, ale jak mówi przysłowie, na bezrybiu i rak ryba! Następnego dnia wybraliśmy się na ryby i złowiliśmy na obiad kilka szczupaków. 

Wiewióreczka również chciała coś mi podebrać, ale chipmunk ją zawsze odganiał

Również w połowie lat osiemdziesiątych XX w. Józek Sz., jego żona i ja pojechaliśmy do Port Severn i wynajęliśmy motorówkę z lokalnej przystani, prowadzonej przez kobietę mówiącą po niemiecku. Po kilkugodzinnym wędkowaniu silnik zaczął szwankować – nie dało się go uruchomić. Kilku wędkarzy na łodziach motorowych próbowało nam pomóc (znali się na silnikach), ale nadaremnie, nie potrafili go zapalić. W końcu jeden z nich przywiązał linę i doholował nas z powrotem do przystani. Byliśmy dość niezadowoleni i poprosiliśmy właścicielkę o zniżkę – w końcu łódź nie działała tak, jak powinna. Co ciekawe, właścicielka nagle okazała się bardzo niemiła i wręcz nieprzyjemna w stosunku do nas, jakbyśmy to MY byli odpowiedzialni za wadliwy silnik! Oczywiście nigdy więcej nie wypożyczyliśmy łodzi z jej przystani. Ale to nie był koniec naszych kłopotów. Gdy zaczęliśmy jechać drogą nr 69 w kierunku Toronto, już po kilkuset metrach zdaliśmy sobie sprawę, że coś jest nie tak z samochodem. Ledwo udało nam się dotrzeć do restauracji na południe od Port Severn—i aby nie wdawać się w szczegóły, spędziliśmy noc w samochodzie na parkingu! Rano przyjechał miejscowy mechanik, odholował samochód do garażu, naprawił go i wkrótce ponownie jechaliśmy do Toronto. W tamtym czasie restauracja znajdowała się kilka metrów od drogi nr 69, ale kiedy zastąpiła ją nowa autostrada nr 400, dojazd do niej stał się bardziej skomplikowany i restauracja szybko się zamknęła. Niestety, po wybudowaniu nowych autostrad, wiele przydrożnych biznesów podzieliło ten sam los. Ilekroć jechałem autostradą nr 400 na północ, spoglądałem na budynek dawnej restauracji, ale wyglądało, że jest zabity deskami. W 2020 roku w końcu go odwiedziłem—znajdował się w nim motel „All Tucked Inn”. 

Fishing Spider, największy w Kanadzie pająk

Wyjeżdżając z parku 13 października 2021 r. (zostałbym dłużej, ale tego dnia park zamykano na następne 6 miesięcy), ponownie zatrzymałem się w Port Severn, aby nadać na poczcie listy. Niestety, pracownica poczty spóźniła się godzinę – ze względu na Święto Dziękczynienia pomyliły się jej dni i godziny otwarcia. Nawiązałem rozmowę z czekającym na otwarcie poczty facetem—mieszkał na pobliskiej wyspie Yellowhead Island, był radioamatorem (ja też jestem, ale bardzo mało radio-aktywnym), często bywał na Filipinach i przez około 30 minut rozmawialiśmy o wielu interesujących sprawach. 

Ogólnie byłem całkiem zadowolony z moich wakacji w tym pierwszym roku pandemii COVID-19, bo prawie w pełni wykorzystałem ograniczone możliwości podróżowania!

Blog in English: http://ontario-nature.blogspot.com/2021/12/camping-in-darlington-silent-lake.html 

More photos: https://www.flickr.com/photos/jack_1962/albums/72157720216499304

NA KANU W PARKU CHARLESTON LAKE I PARKU IVY LEA, WRZESIEŃ 2013 r.

Trasa z Toronto do parków Charleston Lake i Ivy Lea

Pomimo że w parku Charleston Lake byłem dwukrotnie, zawsze obozowałem w części ‘samochodowej’; tym razem postanowiliśmy rozbić namiot w bardziej ustronnym miejscu, do którego trzeba dopłynąć na kanu (‘interior campsite’). Jako że Catherine w parku tym nie była, podróż do niego był dla nas obojga czymś nowym.

Dopływamy do naszego miejsca-i na szczęście jest wolne!

Początek jesieni jest idealną porą wybrania się to parków w Ontario—po ostatnim ‘oficjalnym’ długim weekendzie (Labour Day) dzieci wracają do szkoły i parki świecą pustkami, nie potrzeba robić żadnych rezerwacji, odwiedzające je grupy szkolne nie są jeszcze zorganizowane, a co najważniejsze, liczba latających insektów drastycznie spada i w rezultacie można spokojnie spocząć przy ognisku bez przymusu używania środków anty-komarowych.

Po paru godzinach jazdy przybyliśmy do parku, zarejestrowaliśmy się w głównym biurze i dopłynęliśmy do najlepszego biwaku w parku w Ukrytej Zatoczce (Hidden Cove), nr 506. Miejsce było wolne (jego poprzedni mieszkańcy musieli opuścić go tego samego dnia). Posiadało ono dwie drewniane podwyższone platformy na namioty; postanowiliśmy rozbić namiot na platformie znajdującej się bliżej wyniosłej skały, a pozostałą używaliśmy na rozmieszczenie naszych rzeczy i na wykonywanie codziennych ćwiczeń fizycznych. Pierwsza noc była dość zimna, temperatura spadła do +5C—kolosalna różnica w porównaniu do ostatniego tygodnia, gdy noce były przynajmniej o 10C cieplejsze! Cóż, nadciągała jesień… I niestety, sprawdza się powiedzenie, że po długim weekendzie ‘Labour Day’ kończy się lato. Niemniej jednak 3 śpiwory doskonale zabezpieczały nas od chłodu.

Nasze miejsce biwakowe w parku Charleston Lake-znajdowało
się koło ogromnej skały, w zatoczce chroniącej nas od wiatru

Piątek okazał się pięknym, słonecznym dniem i wybraliśmy się na krótki spacer. Zaraz koło naszego miejsca przechodził szlak pieszy ‘Tallow Rock Bay East Trail’. Poszliśmy nim do mostu znajdującego się na przesmyku pomiędzy jeziorem Charleson Lake i Slim Bay (most ten został zamknięty w 2014 r., zresztą już wtedy zwróciliśmy uwagę, że nie wyglądał najsolidniej). Szlak prowadził przez ciekawe formacje skalne i stosunkowo stary las—cóż, praktycznie wszystkie drzewa w Ontario były wykarczowane w XIX w. i na początku XX wieku, zatem trudno się spodziewać kilkusetletnich drzew (które jednak się zdarzają tu i tam). Były to niezmiernie urocze zakątki. Przeszliśmy przez pomost i Catherine poszła szukać miejsca biwakowego „Bob’s Cove”, ale ujrzawszy biwakowiczów, wycofała się, nie chcąc naruszać ich prywatności i powróciliśmy na nasze miejsce.

Nasze trasy pływania na kanu w parku Charleston Lake

W nocy długo słuchaliśmy mistycznych i pamiętnych serenad w wykonaniu nur lodowiec (‘Northern Loons’). Wydają one różne odgłosy, z których najbardziej znane są przeciągłe, tzw. skarga, wydawane wieczorem i nocą i słyszalne z odległości nawet kilku kilometrów oraz tremolo, chichot, seria powtarzających się po sobie głosów z dużą szybkością. Słuchanie tych niezwykłych odgłosów jest tak niezapomnianym przeżyciem, że warto chociażby z tego powodu biwakować nad jeziorem. Wizerunek nura znajduje się na kanadyjskich monetach jednodolarowych, zwanych od jego angielskiej nazwy Loonie.

Koleby skalne w parku Charleston Provincial Park

Następnego dnia (sobota) popłynęliśmy do naszego samochodu (jako że prognoza pogody przewidywała w 60% możliwość deszczu) i przejechaliśmy się po miejscach biwakowych w parku. Oczywiście, wybraliśmy się też do znanych skalnych koleb (‘Rock Shelters’).

Koleby te, uformowane przez nawisy ogromnej skały, znajdują się około 30 metrów od jeziora, na wzgórzu 16 metrów ponad jeziorem. Sama skała nie jest homogeniczna, ale składa się z głazów o średnicy do 25 cm, wtopionych w formacje wapienne. Poprzez lata części nawisowej skały oderwały się i upadły, zatem podłoże jest pokryte rumowiskiem skalnym. Chronione od żywiołów, miejsce to dawałoby idealne schronienie dla okolicznych podróżników.

Koleby skalne

Jedną z najbardziej ciekawych rzeczy na tym miejscu było duże wgłębienie o wymiarach pół metra na metr i głębokie na 30 cm. Owe wgłębienie nie zawierało żadnych przedmiotów kultury materialnej, ale za to było wypełnione kamieniami i bardzo ciemnym piaskiem. Znajdowało się koło znacznego miejsca na ognisko i być może niegdyś było wyłożone wodoszczelnym materiałem (np. korą brzozową i smołą) i używane do podgrzewania wody za pomocą zanurzania w niej rozgrzanych w ognisku kamieni.

Szlak pieszy przechodzi koło koleb

Prace wykopaliskowe dokonane w maju 1967 r. wskazały, że istniały przynajmniej dwa krótkie okresy, w których koleby były zamieszkałe. Podczas pierwszego okresu koleby były używane jako miejsca tymczasowego obozowania lokalnych wędrowników w okresie „Late Middle Woodland” (około 500 A.D.), którzy pozostawili wyroby garncarskie i narzędzie z kości. Druga fala podróżników pozostawiła po sobie naboje do muszkietów, krzemienie i klamerkę, zatem musieli przybyć tam już w okresie, gdy nawiązano kontakt z białymi przybyszami z Europy. Żadna z tych dwóch grup nie używała jednak tych schronień zbyt długo, bowiem nie pozostawiła po sobie zbyt wielu śladów [Informacje z publikacji L. Gordon’ pt. „Koleby na Jeziorze Charleston” z 1967 r.].

Krajobraz wokoło tych skalnych schronień był wręcz magiczny—dookoła leżały powalone drzewa, kamienie, skały oraz niezwykle kolorowe grzyby, ogromne paprocie i przepiękne mchy. Staraliśmy się wyobrazić ludzi, którzy zamieszkiwali w tych kolebach półtora tysiąca lat temu…

Most w miasteczku Lyndhurst

Następnie złożyliśmy wizytę w niedaleko położonym mieście Lyndhurst, gdzie znajdował się piękny, kamienny most. Tu właśnie w sklepiku o nazwie „Groceteria” byliśmy na lodach i spędziliśmy trochę czasu w sklepie z antykami/starociami. Dla Catherine była to podróż wspomnień w czasie. Koło miasteczka mieścił się w przyczepie samochodowej sezonowy sklepik „Petras” (którego właścicielką była Niemka) i gdzie zakupiliśmy niezwykle smaczne pomidory ‘beefsteak’.

Miasteczko Delta i stary kamienny budynek młyna z 1810 r.

Pojechaliśmy też do miasteczka Delta, gdzie w oczy rzucał się stary kamienny budynek młyna z 1810 r., który miałem okazję w środku zwiedzić w 2004 r. Były wtedy plany, aby młyn uruchomić i nawet wypiekać dla turystów chleb ze zmielonej w nim mąki, ale ponieważ był zamknięty, nie przypuszczam, aby ten pomysł wcielono w życie. Pamiętam, jak przewodnik pokazywał mi drewniane kanały, po których zsuwano zboże i mąkę—mówił, że gdy rano przychodził młynarz i je otwierał, od razu podstawiał worek, bo wypadało z nich po kilka… szczurów: gdy w nocy buszowały w młynie w poszukiwaniu jedzenia, często wpadały do nich, a ponieważ było tak niesamowicie wypolerowane i wyślizgane przez zboże, szczury nie były w stanie wydostać się z nich.

Również trafiliśmy na doroczne zgromadzenia klubu „Old Bastards Vintage Motorcycle Club” (miłośników starych motycykli), corocznie spotykających się we wrześniu w Delta. Sklep monopolowy LCBO był najbardziej popularnym miejscem w mieście, a na drugim miejscu była stacja benzynowa i mały supermarket. Z zaciekawieniem oglądaliśmy stare budynki (wiele z nich było pustych i wisiały wywieszki ‘do wynajęcia’) i wysłużony most. Miasteczko na pewno nie przeżywało rozkwitu.

Również udaliśmy się do miasteczka o nazwie Ateny (Athens), które miało niezmiernie ciekawe malowidła ścienne. Przypadkowo byłem w Atenach w 2004 r. dokładnie podczas Olimpiady Letniej w… Atenach! Ta wizyta pozwoliła mi się chwalić, iż w czasie Ateńskich Letnich Igrzysk Olimpijskich byłem w Atenach!

Powróciliśmy do parku, wsiedliśmy do kanu i popłynęliśmy do naszego miejsca. Przepłynięcie przez otwarte wody jeziora okazało się dość uciążliwe z powodu silnego wiatru i musieliśmy ciągle uważać, aby kanu było odpowiednio ustawione do fal—mimo wszystko parę razy dobrze nas bujało i woda dostała się do środka.

Na jeziorze Charleston Lake. Niedawno część tej ogromnej skały musiała się wyłamać i wpaść
do wody-nadal są widoczne korzenie drzew (które zapewne przyczyniły się do tego wydarzenia).

Kilkakrotnie pływaliśmy na jeziorze Charleston Lake, jak też dopłynęliśmy do pozostałych (pustych już) miejsc biwakowych. Niektóre były zbyt ciemne; miejsce najbliżej naszego (Bob’s Cove), składające się z 3 indywidualnych miejsc, było niezłe, natomiast miejsce najbliżej parkingu (składające się z 2 miejsc) nie było najlepsze i wymagało wspinania się pod górę.

Pływanie na jeziorze Charleston Lake o zachodzie słońca było cudowne!

Pewnego dnia pracownik parku przypłynął łodzią do naszego miejsca i przyjemnie sobie z nim porozmawialiśmy o parku, ogólnie o zajęciach związanych z parkiem i o muszelkach ‘zebra mussles’ (Racicznica Zmienna), które były wszechobecne w jeziorach. Na koniec pozostawił nam 2 worki z drzewem na ognisko, w razie gdyby się skończyło przywiezione przez nas drzewo (nie potrzebowaliśmy go, nasze drzewo wystarczyło).

Widzieliśmy dużo roślin Poison Ivy (Trujący Bluszcz), jak też Hickory Nuts (Orzesznik), którego orzeszki są jadalne, ale jest bardzo ciężko wydłubać z nich miąższ. Od czasu do czasu widzieliśmy majestatyczne Blue Herons (Czaple Modre) i oczywiście, dużo nurów, których odgłosy są integralną częścią wakacji nad jeziorami. Pogoda było dobra-jednakże raz w nocy mieliśmy dość sporą burzę i rzęsisty deszcz.

Jedenastego września 2013 r. opuściliśmy park i zaczęliśmy drugą część naszej wyprawy.

Nasze miejsce biwakowe w parku Ivy Lea, zaraz koło granicznego mostu Tysiąca Wysp

Pojechaliśmy w kierunku Międzynarodowego Mostu Tysiąca Wysp, łączącego Kanadę i USA i unoszącego się ponad rzeką Św. Wawrzyńca (Saint Lawrence River). W 1938 r. prezydent USA Franklin D. Roosevelt i premier Kanady Mackenzie King oficjalnie dokonali otwarcia mostów (składa się on z 5 części). Konstrukcja mostu wyniosła wówczas ponad 3 miliony dolarów i obecnie każdego roku przekracza go ponad 2 miliony samochodów. Nie zabraliśmy ze sobą paszportów i nie mogliśmy pojechać mostem na stronę amerykańską—jednak zatrzymaliśmy się na jednej z wysepek znajdujących się jeszcze na terytorium Kanady, przez którą przechodzi most (Hill Island) i odwiedziliśmy unikalny sklep z pamiątkami, w którym było dużo różnych wypchanych głów zwierząt z lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku. Następnie udaliśmy się do parku Ivy Lea St. Lawrence Waterway Park, w którym zamierzaliśmy zatrzymać się przynajmniej na jedną noc. Było bardzo gorąco, prawie +30C i jeżdżąc po parku, szybko staraliśmy się znaleźć dobre miejsce. Kilka miejsc położonych na brzegach rzeki było wolnych i wybraliśmy nr 103, z którego rozciągał się widok na rzekę, Most Tysiąca Wysp oraz przepływające statki, niektóre z nich pełne turystów. Szybko pojechaliśmy do miasteczka na zakupy i jeszcze szybciej powróciliśmy do parku, gdzie zwodowaliśmy kanu na rzekę. Popłynęliśmy na zachód (pod prąd) na rzece Św. Wawrzyńca ku miasteczku Ganagoque. Rzeka obfitowała w wiry i w niektórych miejscach były silne prądy, ale nie stanowiły one żadnego problemu dla kanu, bo trzymaliśmy się blisko brzegu. Przepłynęliśmy koło przepięknego żaglowca ‘Mist of Avalon’ (który również posiada swoją witrynę internetową, www.mistofavalon.ca), a powróciwszy już do domu, znalazłem na YouTube wideo pokazujące ten wspaniały jacht. Na rzece było sporo wysepek (z domkami letniskowymi); na jednej z nich była statua Maryi Dziewicy, a wyspa nazywała się Wyspą Dziewicy.

Przepiękny jacht Mist of Avalon na rzece Św. Wawrzyńca

Prognoza pogody zapowiadała pogorszenie się pogody i rzeczywiście, niebo wyglądało co najmniej ‘podejrzanie’. Popłynęliśmy z powrotem i zostawiliśmy kanu przycumowane do parkowego doku w małej zatoce, a następnie poszliśmy do stosunkowo niedaleko znajdującego się naszego miejsca, rozbiliśmy namiot i godzinę później siedzieliśmy dookoła ogniska, spoglądając na oświetlony most Tysiąca Wysp i przejeżdżające po nim ciężarówki, których przejazd wywoływał głośny, grzechoczący dźwięk.

Zatoka, w której pozostawiliśmy kanu, miała charakterystyczną nazwę „Smugglers Cove” (Zatoczka Przemytników) — niewątpliwie pochodziła z czasów Prohibicji: gdy w 1920 r. Stany Zjednoczone wprowadziły Prohibicję i gdy w 1926 r. zniesiono ją w Ontario, zaczął się na ogromną skalę przemyt napojów alkoholowych pomiędzy Kanadą i USA, szczególnie na odcinku rzeki Św. Wawrzyńca do jeziora Ontario. Biorąc pod uwagę setki mil niestrzeżonej granicy oraz niezliczone zatoczki, przesmyki, odnogi i wysepki, kraina Tysiąca Wysp stała się istnym rajem dla szmuglerów, składających się z lokalnych mieszkańców. Ich gruntowne obeznanie się z okolicą i świetne opanowanie arkan nawigacji rzecznej spowodowało, iż przodowali w tym nielegalnym, acz intratnym fachu.

Prof. Tadeusz Pasek, zdjęcie z 2008 r. Biwakowaliśmy w lipcu 2001 r. w parku Ivy Lea.

Urodzony 21 września 1925 w Poznaniu, zm. 22 marca 2011 w Toronto – polski jogin, 

terapeuta, naukowiec, jeden z pierwszych popularyzatorów i nauczycieli jogi 

w powojennej Polsce. Absolwent Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, 

Bihar School of Yoga w Munger (w stanie Bihar w Indiach), doktorant AWF 

w Warszawie, pracownik Kliniki Psychiatrycznej Akademii Medycznej 

w Poznaniu i Uniwersytetu Toronto w Kanadzie. Twórca programów leczenia 

nerwic za pomocą jogi i współorganizator kursów instruktorskich pierwszego

 stopnia dla instruktorów jogi w Polsce. Prowadził prace badawcze w zakresie 

medycyny psychosomatycznej i psychokinezyterapii. Od 1981 roku mieszkał 

w Toronto w Kanadzie.

Ukończył Akademię Ekonomiczną w Poznaniu z tytułem magistra ekonomii. 

W latach 1968−1972 odbył studia doktoranckie w AWF Warszawa pod kierunkiem 

prof. Dr n.med. Wiesława Romanowskiego, w czasie których przebywał też 

w Indiach (przechodząc roczny kurs w Bihar School of Yoga, Mungyr), 

zapoznając się z systemami zdrowotnymi jogi, a szczególnie z bezruchowymi 

pozycjami hathajogi (asanami) i ćwiczeniami oddechowymi (pranajamami). 

Był uczniem sławnego współczesnego jogina Swamiego Śiwanady z Rishikesh 

w Indiach, z którym utrzymywał korespondencję.

Wyjechał z Polski w 1981 roku, by podjąć pracę naukową na 

Uniwersytecie Toronto w Kanadzie. Zmarł 22 marca 2011 roku w Toronto.

[Źródło: Wikipedia, http://pl.wikipedia.org/wiki/Tadeusz_Pasek].

Chciałbym obecnie cofnąć się 12 lat wstecz. W czerwcu i lipcu 2001 r. wybrałem się wraz ze znajomym, Tadeuszem Paskiem do USA. Z Toronto dotarliśmy do gór Catskill Mountains, następnie do Milford w stanie Connecticut, odwiedzając przy okazji miasto Nowy York (a jakże, byliśmy na dachu/platformie obserwacyjnej na szczycie budynku World Trade Center, który za niecałe 3 miesiące został zburzony), a potem przejechaliśmy przez Saratogę, Lake Placid i wróciliśmy do Kanady przez Most Tysiąca Wysp. Zanim przekroczyliśmy granicę, zamierzaliśmy zatrzymać się na noc w amerykańskim parku Wellesley Island State Park położonym na wyspie—wjechaliśmy do niego i powiedziano nam, iż jeszcze powinniśmy znaleźć parę wolnych miejsc na namiot. Okazało się, że park był w 99.9% wypełniony ogromnymi samochodami turystycznymi, przyczepami kempingowymi i podobnymi wehikułami, które stały zaparkowane koło siebie jak sardynki w puszce. Jedyne miejsce biwakowe na rozbicie namiotu (bardzo malutkie zresztą) jakie udało się nam znaleźć w tym modernistycznym getcie znajdowało się pomiędzy dwoma przeogromnymi przyczepami kempingowymi (a raczej domkami na kółkach)… Dokumentnie zero prywatności i jakiejkolwiek przyjemności! Bezzwłocznie udaliśmy się do Kanady i spędziliśmy kilka nocy właśnie w parku Ivy Lea na miejscu nr 121, prawie pod mostem—do dzisiaj pamiętam hałas powodowany przez przejeżdżające mostem ciężarówki, jak też burzliwe celebracje amerykańskiego Święta Niepodległości 4 lipca, odbywające się po drugiej stronie granicy (tzn. w tym parku ‘samochodowym’ w USA).

Tadeusz Pasek

Nota bene, prof. Tadeusz Pasek był znanym popularyzatorem jogi w Polsce. Po ponad rocznym pobycie w Indiach w latach sześćdziesiątych XX w., w trakcie którego poznawał tajniki jogi i ją trenował pod kierunkiem doświadczonych hinduskich joginów, powrócił do Polski, gdzie zaczął popularyzować ćwiczenia jogi oraz jej duchowe, mentalne i fizyczne zalety. Również napisał książkę o jodze i liczne artykuły na tematy związane z jogą i ogólnie z relaksacją. Tadeusz Pasek zmarł w 2011 r. w Copernicus Lodge w Toronto w wieku 85½ lat.

Koło Międzynarodowego Mostu Tysiąca Wysp

Tej nocy przeszła nad parkiem silna burza, która właściwie dopiero skończyła się o godzinie10 nad ranem. Gdy obudziliśmy się, postanowiliśmy spędzić jeszcze jedną noc w parku. Po śniadaniu pojechaliśmy na wschód, w stronę miasta Brockville. Bez przerwy mijaliśmy różnolite historyczne miejsca i byliśmy oczarowani architekturą mijanych miasteczek; postanowiliśmy powrócić tutaj w przyszłości i spędzić więcej czasu na ich zwiedzenie, a szczególnie tych związanych z wojną 1812 r. (pomiędzy Kanadą i USA). Zatrzymaliśmy się w Mallorytown Landing i wdepnęliśmy na lunch do restauracji Trattatoria, porozmawialiśmy też z jej intrygującym właścicielem, Dale, który poprzednio pracował w kasynie i w hotelu Constellation Hotel w Toronto. Jechaliśmy potem ‘aleją’ Long Sault Parkway, w pewnym momencie stała się ona groblą (causeway), łączącą kilka wysepek. Każda z nich była częścią parku St. Lawrence Park i można było na nich biwakować, ale nie zatrzymaliśmy się, ponieważ na niebie kłębiły się czarne chmury i obawialiśmy się, że może nie tylko zacząć się burza, ale nawet i trąba powietrzna. W drodze powrotnej padało, ale gdy dojechaliśmy do biwaku w parku, deszcz ustał i nawet okazało się, że w parku w ogóle nie padało. Tak więc rozpaliliśmy ognisko i mieliśmy parę steków z grilla.

Na kanu na rzecze Św. Wawrzyńca, koło mostu Tysiąca Wysp

Następnego dnia, 13 września 2013 r., rano się obudziliśmy, spakowaliśmy, włożyliśmy kanu na samochód i wyruszyliśmy do Toronto.

Przejeżdżaliśmy przez Kingston, niezmiernie historyczne miasto: w 1673 r. pojawił się tam pierwszy punk wymiany handlowej (Trading Post), zwany Fort Frontenac, a w 1841 r. Kingston był pierwszą stolicą Prowincji Kanady. Było to rzeczywiście piękne miasto, posiadające stare budynki, znany uniwersytet (Queen’s University), szkołę wojskową (Royal Military College of Canada) i bazę wojskową (CFB Kingston). Gdy opuściliśmy miasto, zobaczyliśmy drogę prowadzącą do więzienia Millhaven Penitentiary, jednego z najbardziej znanych więzień o zaostrzonym rygorze, w którym przebywa wiele (nie)sławnych więźniów—i pomimo wyblakłych ostrzegających tablic, Catherine postanowiła wjechać na jego teren. Z daleka zobaczyliśmy podwójne lub potrójne ogrodzenia i budynki więzienne. Zatrzymaliśmy się na parkingu i zaczęliśmy rozmawiać z przechodzącym młodym strażnikiem. Oznajmił, że w ogóle nie powinniśmy się w tym miejscu znajdować i jeżeli nie opuścimy natychmiast tego miejsca, nasz samochód może być zrewidowany, a nawet skonfiskowany (pewnie wraz z kanu). Dodał, że jeżeli chcemy zobaczyć więzienie, potrzebujemy mieć specjalną przepustkę od władz więziennych… lub popełnić poważne przestępstwo kryminalne (aczkolwiek tej ostatnie opcji nie postulował). Wzięliśmy pod uwagę jego poradę i szybko znaleźliśmy się na głównej drodze.

Sprzedaż warzyw i owoców prosto od farmera

Jechaliśmy w kierunku powiatu Prince Edward County, położonego na pokaźnym przylądku, chociaż lokalni ludzie często mówili, iż była to wyspa. Powiat nazwany został na cześć księcia Edwarda Augustus, Księcia Kentu (syna króla Jerzego III). Po Rewolucji Amerykańskiej, korona brytyjska przyznała bezpłatne działki Lojalistom, którzy opuścili Stany Zjednoczony, tracąc pozostawione tam swoje mienie, i przenieśli się do Ontario, aby od nowa rozpocząć życie. W pewnym momencie droga Loyalist Parkway, po której jechaliśmy, skończyła się i musieliśmy użyć promu, Glenora Ferry. Prom jest bezpłatny, szybki i często kursuje; po niecałych 10 minutach byliśmy na drugim brzegu. Po niedługim czasie dotarliśmy do miasta Picton. Zaparkowaliśmy na głównej ulicy i przeszliśmy się po niej, wstępując do kilku sklepików i muzeum morskiego. Byłem zdumiony widokiem setek książek poświęconych tematyce morskiej, znajdujących się w muzeum—niewątpliwie można byłoby napisać wiele prac naukowych na te tematy bez opuszczania gmachu!

Konik i kucyk farmera, niezmiernie łase na kolby kukurydzy

Również udaliśmy się do parku Sandbanks Provincial Park i pojeździliśmy po głównie pustych miejscach biwakowych. W tym parku zatrzymaliśmy się w 2008 r. i Catherine uwielbiała go, ale z powodu nadal niepewnej pogody zdecydowaliśmy się kontynuować podróż do Toronto. Również obejrzeliśmy ciekawy domek znajdujący się w parku—obecnie był własnością parku i można było go wynająć.

Opuściwszy park, zatrzymaliśmy się koło punktu farmerskiego sprzedaży owoców i warzyw. Jego właściciel wraz z synem właśnie powrócili z pola ze świeżo zebraną kukurydzą. Z pochodzenia Holender, był on całkiem rozmownym człowiekiem. Na przyległym ogrodzonym polu pasły się koń i kucyk—farmer powiedział, że trzyma je jako zwierzątka domowe. Dał nam parę kolb kukurydzy i oba zwierzaki szybko do nas przybiegły i z zapałem zaczęły jeść z ręki kukurydzę. Również nabyliśmy przepyszne pomidory, cebulę, czosnek i dwie ogromne dynie, idealne jako dekoracje na Halloween.

Ted Maczka, niezmiernie oryginalna postać, zwany 'człowiekiem czosnku' i 'królem czosnku', zdjęcie zrobione w Perth, Ontario w 2004 r. w czasie festiwalu czosnku

Gdy kupowałem czosnek, wspomniałem farmerowi, że dziewięć lat temu spotkałem bardzo ciekawego człowieka, który zajmował się hodowlą czosnku, zawsze brał udział w festiwalach czosnkowych (nawet natknąłem się na jego zdjęcia w broszurach turystycznych) i mieszkał w tych okolicach. Był to Ted Mączka, zwany „królem czosnku” i „człowiekiem czosnku.” Od razu wiedzieli, o kim mówię, a jeden z lokalnych klientów powiedział, że parę dni temu widział Teda Mączkę w supermarkecie! Gdy po raz pierwszy spotkałem Teda Mączkę w 2004 r. w mieście Perth w Ontario podczas dorocznego Festiwalu Czosnku, szybko zorientowałem się, że jest Polakiem, urodzonym w Tarnowie, i kontynuowaliśmy naszą rozmowę po polsku. Dość znacznie utykał na jedną nogę—powiedział mi, że podczas drugiej wojny wraz z rodziną zostali wywiezieni przez Sowietów i pracowali w sowieckim obozie pracy, gdzie złamał nogę i nigdy nie zrosła się ona tak, jak powinna. Do Kanady przyjechał ‘znaną’ trasą, która wiodła przez Persję, Jerozolimę i Londyn.

Ted Maczka, niezmiernie oryginalna postać, zwany 'człowiekiem czosnku' i 'królem czosnku', zdjęcie zrobione w Perth, Ontario w 2004 r. w czasie festiwalu czosnku

Cóż, setki tysięcy Polaków doznało podobnych przejść na ‘nieludzkiej ziemi’. Według historyków, liczba Polaków deportowanych do sowieckich obozów pracy przymusowej po podstępnej inwazji sowieckiej na Polskę 17 września 1939 r. wynosi od 566,000 zweryfikowanych ofiar do całkowitej liczby 934,000 ofiar—i przynajmniej 10% z nich zmarło z głodu, zimna, chorób i wyczerpania spowodowanego ponadludzką pracą fizyczną i zepchnięciem na margines sowieckiego społeczeństwa.

Pan Mączka prowadził eksperymentalną farmę hodowli czosnku, sprzedawał go i zawsze chętnie udzielał porad dotyczących różnorakich aspektów hodowli, użycia i zalet tej rośliny. Ciągłe wychwalał benefity czosnku (na przykład opowiadał, że w czasie wojny czosnek był przykładany do ran, bo nie było innych lekarstw, i działał jak antybiotyk—z pewnością sam go stosował w czasie makabrycznego pobytu na nieludzkiej ziemi w Związku Sowieckim) i był zagorzałym przeciwnikiem popularnego i taniego czosnku sprowadzanego z Chin („dlaczego masz kupować to gówno”, powiedział mi, „gdy można kupić zdrowy czosnek hodowany w Ontario?”). Miał ze sobą bardzo dużo wycinków z gazet, w których pisano o nim—był on całkiem znaną osobą w ‘kręgach czosnkowych’. Nigdy nie zapomnę jednego z artykułów, opublikowanego w „The Brantford Expositor” w dniu 1 września 1990 r pt. „Mądrości człowieka czosnku”. Redaktor K. J. Strachan miał okazję tego dnia spotkać się z dwoma osobami: z Davidem Peterson, premierem prowincji Ontario, i wysłuchania jego przemówień, oraz z Tedem Mączką, „Człowiekiem Czosnku z Rybiego Jeziora” (‘Fish Lake Garlic Man’, bo taki właśnie tytuł widniał na jego wizytówce). Ted Mączka długo zabawiał go rozmaitymi historiami dotyczącymi różnorakich aspektów hodowli i właściwości czosnku oraz dzielił się z nim swoimi niejednokrotnie nieszablonowymi poglądami. Ten dość długi artykuł dziennikarz zakończył następującym ustępem:

„Wtorek okazał się wspaniałym dniem. Zasób posiadanej przez mnie wiedzy był znacznie większy po powrocie do domu niż przed pójściem do pracy, co jest jedną z przyjemności pracowania dla prasy. Miałem nieoczekiwaną okazję posłuchać przemówień premiera Ontario oraz opowieści Człowieka Czosnku z Rybiego Jeziora. I dowiedziałem się czegoś wartościowego—od jednego z nich.”

Nie wydaje mi się, aby autor miał na myśli premiera Ontario! Ted Mączka zmarł w styczniu 2014 r., w wieku 85 (lub 87) lat.

Jako że już było ciemno, wjechaliśmy na autostradę nr 401 i po paru godzinach dojechaliśmy po północy do Toronto, zmęczeni, ale pełni wspaniałych przeżyć!

Blog in English/blog po angielsku: http://ontario-nature.blogspot.ca/2014/08/canoeing-in-charleston-lake-provincial.html

Więcej zdjęć z tej wycieczki: https://www.flickr.com/photos/jack_1962/sets/72157646257541402/